Nowe typy lamp dla wzmacniaczy przeciwsobnych i stereofonicznych
Radioamator i Krótkofalowiec, Rok XI, Marzec 1961, Nr 3

Spośród wielu nowych typów lamp odbiorczych, jakie wprowadziły ostatnio na rynek wytwórnie zachodnio-europejskie, na specjalną uwagę zasługują podwójne pentody głośnikowe typu ELL80 i PLL80. Idea umieszczenia dwóch systemów lampowych w jednej bańce jest znana od czasu narodzin obecnie już przestarzałej lampy ECL11, która wówczas stanowiła swego rodzaju rewelację; po niej ukazały się dalsze typy, bardziej nowoczesne, jak np. ECL82...86 oraz ich odpowiedniki w seriach U i P. Umieszczenie w jednym balonie dwóch pentod końcowych jest jednak czymś jak najbardziej nowym, wynikającym z aktualnych potrzeb przemysłu elektronicznego, a w szczególności z potrzeb nowoczesnej techniki stereofonicznej.

Stopnie końcowe wzmacniaczy stereofonicznych, były początkowo obsadzane standardowym zestawem ECC83 + 2xEL84, obejmującym w sumie trzy lampy. Zastosowanie lamp typu ECL82 umożliwiło zredukowanie ilości lamp do dwóch, i - przy tej samej ilości stopni - miało wpływ na koszt urządzenia. Jednakże obsadzenie tego samego układu zestawem ECC83 - ELL80 jest przy analogicznych kosztach bardziej racjonalne, umożliwia bowiem korzystny i przejrzysty montaż, pozwalający w prosty sposób uniknąć niepożądanych zjawisk mikrofonowania, najróżnorodniejszych sprzężeń itp. Jak wiadomo, skupienie wokół jednej podstawki lampowej dwóch stopni o bardzo silnym ogólnym wzmocnieniu (w przypadku lampy typu ECL) jest dość krytyczne i wymaga starannego rozpracowania zarówno elektrycznego jak i mechanicznego właśnie pod kątem stabilności pracy układu. Szczególnie kapryśna pod tym względem była popularna lampa ECL11.

Rys. 1. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 3W z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne


Rys. 2. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 2,6W z lampami typu ECC83 i PLL80 oraz jego parametry techniczne


Rys. 3. Schemat ideowy wzmacniacza przeciwsobnego z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne


Rys. 4. Schemat ideowy wzmacniacza przeciwsobnego z lampami typu ECC83 i PLL80 oraz jego parametry techniczne

Podstawowe dane techniczne nowych lamp podaje poniższe zestawienie:

Lampa ELL80
Uż = 6,3V, Iż = 0,55A

  Klasa A
(jeden system)
Klasa AB
(dwa systemy)
Ua 250V 250V
Ue 250V 250V
Ia 24mA 2x21...26mA
Ie 4,4mA 2x2,3...8,8mA
P0 3,0W 8,5W
k 10,5% 5,0%

 Lampa PLL80
Uż = 12V, Iż = 0,3A
 

  Klasa A
(jeden system)
Klasa AB
(dwa systemy)
Ua 200V 200V
Ue 200V 200V
Ia 30mA 2x24...25mA
Ie 4,4mA 2x4,5...6,5mA
P0 2,6W 5,0W
k 10,0% 5,0%

A oto typowe przykłady zastosowania nowych lamp.

Dwukanałowy wzmacniacz m.cz. z lampami typu ECC83 i ELL80.

Rys. 1a przedstawia schemat ideowy, zaś rys. 1b - parametry techniczne układu. Należy podkreślić dużą czułość wzmacniacza, który osiąga pełną moc wyjściową 2x3W przy wysterowaniu stopni wstępnych napięciem o wartości zaledwie 65mV.

Dwukanałowy wzmacniacz m.cz. z lampami typu ECC83 i PLL80.

Moc wzmacniacza przedstawionego na rys. 2 wynosi 2x2,6W przy 10% zniekształceń; moc ta spada do wartości 2x1,8W przy obniżeniu napięcia zasilającego do 170V.

Wzmacniacz przeciwsobny z lampami typu ECC83 i ELL80.

Układ ten przedstawiony na rys. 3 znajduje zastosowanie w odbiornikach radiofonicznych wyższej klasy. Wzmacniacz dostarcza przy pełnym wysterowaniu 8,5W mocy akustycznej (klasa AB) przy stosunkowo niewielkich zniekształceniach.

Wzmacniacz przeciwsobny z lampami typu ECC83 i PLL80.

Ta wersja wzmacniacza znajduje zastosowanie w części fonicznej odbiorników telewizyjnych. Układ przedstawiony na rys. 4 dostarcza 5W mocy akustycznej przy 5% zniekształceń. Przy obniżonym do 170V napięciu zasilania moc wyjściowa spada do wartości 3,5W.

K.W.