Nowe typy lamp dla wzmacniaczy przeciwsobnych i stereofonicznych
Radioamator i Krótkofalowiec, Rok XI, Marzec 1961, Nr 3
Spośród wielu nowych typów lamp odbiorczych, jakie wprowadziły ostatnio na rynek wytwórnie zachodnio-europejskie, na specjalną uwagę zasługują podwójne pentody głośnikowe typu ELL80 i PLL80. Idea umieszczenia dwóch systemów lampowych w jednej bańce jest znana od czasu narodzin obecnie już przestarzałej lampy ECL11, która wówczas stanowiła swego rodzaju rewelację; po niej ukazały się dalsze typy, bardziej nowoczesne, jak np. ECL82...86 oraz ich odpowiedniki w seriach U i P. Umieszczenie w jednym balonie dwóch pentod końcowych jest jednak czymś jak najbardziej nowym, wynikającym z aktualnych potrzeb przemysłu elektronicznego, a w szczególności z potrzeb nowoczesnej techniki stereofonicznej.
Stopnie końcowe wzmacniaczy stereofonicznych, były początkowo obsadzane standardowym zestawem ECC83 + 2xEL84, obejmującym w sumie trzy lampy. Zastosowanie lamp typu ECL82 umożliwiło zredukowanie ilości lamp do dwóch, i - przy tej samej ilości stopni - miało wpływ na koszt urządzenia. Jednakże obsadzenie tego samego układu zestawem ECC83 - ELL80 jest przy analogicznych kosztach bardziej racjonalne, umożliwia bowiem korzystny i przejrzysty montaż, pozwalający w prosty sposób uniknąć niepożądanych zjawisk mikrofonowania, najróżnorodniejszych sprzężeń itp. Jak wiadomo, skupienie wokół jednej podstawki lampowej dwóch stopni o bardzo silnym ogólnym wzmocnieniu (w przypadku lampy typu ECL) jest dość krytyczne i wymaga starannego rozpracowania zarówno elektrycznego jak i mechanicznego właśnie pod kątem stabilności pracy układu. Szczególnie kapryśna pod tym względem była popularna lampa ECL11.
Rys. 1. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 3W z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne
Rys. 2. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 2,6W z lampami typu ECC83 i PLL80 oraz jego parametry techniczne
Rys. 3. Schemat ideowy wzmacniacza przeciwsobnego z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne
Rys. 4. Schemat ideowy wzmacniacza przeciwsobnego z lampami typu ECC83 i PLL80 oraz jego parametry techniczne
Podstawowe dane techniczne nowych lamp podaje poniższe zestawienie:
Lampa ELL80
Uż = 6,3V, Iż = 0,55A
| Klasa A (jeden system) |
Klasa AB (dwa systemy) |
|
| Ua | 250V | 250V |
| Ue | 250V | 250V |
| Ia | 24mA | 2x21...26mA |
| Ie | 4,4mA | 2x2,3...8,8mA |
| P0 | 3,0W | 8,5W |
| k | 10,5% | 5,0% |
Lampa PLL80
Uż = 12V, Iż = 0,3A
| Klasa A (jeden system) |
Klasa AB (dwa systemy) |
|
| Ua | 200V | 200V |
| Ue | 200V | 200V |
| Ia | 30mA | 2x24...25mA |
| Ie | 4,4mA | 2x4,5...6,5mA |
| P0 | 2,6W | 5,0W |
| k | 10,0% | 5,0% |
A oto typowe przykłady zastosowania nowych lamp.
Dwukanałowy wzmacniacz m.cz. z lampami typu ECC83 i ELL80.
Rys. 1a przedstawia schemat ideowy, zaś rys. 1b - parametry techniczne układu. Należy podkreślić dużą czułość wzmacniacza, który osiąga pełną moc wyjściową 2x3W przy wysterowaniu stopni wstępnych napięciem o wartości zaledwie 65mV.
Dwukanałowy wzmacniacz m.cz. z lampami typu ECC83 i PLL80.
Moc wzmacniacza przedstawionego na rys. 2 wynosi 2x2,6W przy 10% zniekształceń; moc ta spada do wartości 2x1,8W przy obniżeniu napięcia zasilającego do 170V.
Wzmacniacz przeciwsobny z lampami typu ECC83 i ELL80.
Układ ten przedstawiony na rys. 3 znajduje zastosowanie w odbiornikach radiofonicznych wyższej klasy. Wzmacniacz dostarcza przy pełnym wysterowaniu 8,5W mocy akustycznej (klasa AB) przy stosunkowo niewielkich zniekształceniach.
Wzmacniacz przeciwsobny z lampami typu ECC83 i PLL80.
Ta wersja wzmacniacza znajduje zastosowanie w części fonicznej odbiorników telewizyjnych. Układ przedstawiony na rys. 4 dostarcza 5W mocy akustycznej przy 5% zniekształceń. Przy obniżonym do 170V napięciu zasilania moc wyjściowa spada do wartości 3,5W.
K.W.
