Ernest Wayland
Stereo za grosze (bardzo luźne tłumaczenie)
Electronics Illustrated 1958/10
Najbardziej ekscytującą wiadomością dla słuchacza muzyki hi-fi od czasu wprowadzenia monofonicznej płyty LP jest opracowanie płyty z zapisem stereofonicznym. Dostępne teraz nagrania stereofoniczne przenoszą Cię od głośnej orkiestry dętej do wirującego w rytmie trzech czwartych walca Straussa… a stereofoniczna moda dopiero zaczyna się toczyć. Zanim to przeczytasz, pojemniki na płyty będą już pełne "dwuusznej" muzyki spełniającej wymagania najbardziej wyszukanych gustów słuchaczy.
Ale wróćmy do spraw przyziemnych. Najważniejsze pytanie brzmi – za ile? Ile kosztują płyty stereo i urządzenie do ich odtwarzania? Dobrą wiadomością jest to, że nie potrzebujesz bogactw legendarnego Midasa, aby napawać się trójwymiarowym hi-fi. Obecna cena katalogowa płyt stereofonicznych jest średnio tylko o dolara wyższa od standardowego LP.
A co ze sprzętem do odtwarzania? Jeśli podejdziesz do sprawy we właściwy sposób, to możesz się zmieścić w kwocie rzędu piętnastu dolarów!!!
Dwa kanały stereo są dostarczane osobno do każdej ze słuchawek dousznych. Dwa pokrętła widoczne w lewym dolnym rogu fotografii to opcjonalne regulatory głośności.
Dwa górne zdjęcia pokazują wycięcie ramienia i dwa jego elementy połączone elastycznym zawiasem. Ten zawias jest wykonany z tkaniny impregnowanej gumą lub cienkiej skóry. W lewym dolnym rogu znajdują się dwa wkłady długopisowe kulkowe, które służą jako oś obrotu. Na dole po prawej, mocowanie czopa z ramieniem i wspornikiem.
Widok góry ramienia. Przeciwwagą znajdującą się po prawej stronie jest kawałek odpowiednio ukształtowanego ołowiu. Cienki mosiężny pręcik służy do regulacji siły nacisku igły.
Widok chassis od spodu. W przyszłym miesiącu (w kolejnym numerze czasopisma), gdy przedstawiona zostanie wersja z dwoma głośnikami, duży rezystor R10 (na dole) zostanie zastąpiony innymi elementami.
Wkładka stereofoniczna Electro-Voice po lewej stronie jest zamontowana w uchwycie. Dwużyłowy kabel ekranowany służy do transmisji sygnałów do wzmacniacza.
Oto jak to się robi. Sercem odtwarzacza EI jest nowa, stereofoniczna wkładka Electro-Voice za 3,50 USD, z igłą Power Point Model 66. Igła porusza się wzdłuż rowka płyty stereo i wytwarza dwa oddzielne sygnały. Są one przekazywane przez dwukanałowy wzmacniacz do dwóch elementów słuchawek stereo, a następnie do naszych uszu.
Pokazane ramię to specjalna "praca domowa". Oczywiście nie musi tak być. Można użyć dowolnego standardowego ramienia dostępnego w handlu. Ze względu na niski rezonans naturalny jako materiał na ramię wybrano drewno. Ramię jest wyrzynane do przewidzianego kształtu z ¾″ sosnowej deski zgodnie z rysunkiem. Do doprowadzenia ramienia do jego ostatecznych wymiarów i nadania mu wykończonego wyglądu używany jest tarnik, strug i kilka gatunków papieru ściernego. Ramię jest następnie przecinane na dwie części na linii zawiasów (linia A-B).
Przed zamontowaniem zawiasu należy zbudować układ obrotowy. Pionowy trzpień (na którym ramię porusza się poziomo) składa się z dwóch zużytych metalowych wkładów do długopisów. Przed przystąpieniem do pracy z wkładami warto namoczyć je w rozpuszczalniku w celu usunięcia pozostałego tuszu.
Jeden wkład jest przycinany na długość 2½″, mierzoną od końca kulkowej końcówki. Zespół obsady kulkowej drugiego wkładu jest usuwany za pomocą szczypiec z długimi końcówkami i wkładany w otwarty koniec pierwszego wkładu. W te sposób uzyskujemy idealny punkt obrotu.
Na powyższym schemacie okablowania, SR to prostownik krzemowy nowego typu, który wpina się jak zwykły bezpiecznik.
Powyższy układ jest (pod względem zasilania) typu AC-DC. Aby uniknąć porażenia prądem elektrycznym należy przestrzegać środków ostrożności opisanych w tekście.
Następnym krokiem jest wywiercenie otworu przez tylną część ramienia i stworzyć oś. Mocowanie obrotowe jest jedynym krytycznym punktem konstrukcji ramienia. Otwór obrotowy musi być wywiercony dokładnie pomiędzy dwoma bokami i prostopadle do osi podłużnej ramienia. Rozmiar użytego wiertła będzie zależeć od średnicy cylindra wkładu kulkowego. Oś jest wciskana na miejsce, a po zamocowaniu ramienia na stałe można nałożyć mały kołnierz z taśmy lub zastosować kropelkę cementu Duco, aby utrzymać go w miejscu.
Zawias łączący dwie sekcje ramion wykonany jest z tkaniny impregnowanej gumą, takiej jaką stosuje się w gumowych ochraniaczach na buty. Prawdopodobnie też przydałaby się łatka na oponę lub cienki skórzany pasek. Do mocowania zawiasu od spodu ramienia należy użyć dobrego kleju. W razie potrzeby do wzmocnienia połączenia klejowego można użyć zszywek. Po połączeniu odcinków ramienia zawias powinien pracować płynnie, praktycznie bez luzów poziomych w punkcie zawiasu.
Wspornik obrotowy w autorskim modelu zbudowany jest z kawałka pleksiglasu o wymiarach 1/4″×3/8″×7″. Można go wygiąć do pożądanego kształtu po zanurzeniu we wrzącej wodzie na kilka minut. Zamiast tego można użyć też kawałka aluminiowej kolby z równie dobrymi wynikami. W każdym przypadku dwa małe „dołeczki” są przebijane lub szlifowane w punktach C i D, które służą jako wgłębienia łożyskowe. Ważne jest, gdy ramię jest zamontowane, aby dla prawidłowego wyważenia ramienia C znajdowało się dokładnie nad D. Wspornik należy wygiąć tak, aby po zamontowaniu zespół przegubu kulowego obracał się swobodnie, ale równocześnie nie był luźny. Ta regulacja jest stosunkowo łatwa do wykonania.
Górna część chassis pokazuje lampę V1 po lewej i C3 po prawej. Gniazda wejściowe na lewo od V1 od ramienia są opcjonalne.
Obudowa wzmacniacza przykręcona jest do drewnianej podstawy. Silnik powyżej pobiera prąd przemienny przez 2 czarne przewody.
Z tyłu ramienia zamontowana jest przeciwwaga. Na autorskim modelu użyto kawałka ołowiu odpowiednio oszlifowanego i zabezpieczonego wkrętami do drewna. Przeciwwaga powinna być wystarczająco ciężka, aby zrównoważyć zawiasową część ramienia i wkładki.
Przesuwny pręt mosiężny lub żelazny ¼″ służy do regulacji nacisku igły i jest wystarczająco czuły, aby regulować go z krokiem co 0,25 grama. Pręt pasuje do klipsa wyłamanego z uchwytu bezpiecznika typu 3AG przykręconego z boku ramienia.
Uchwyt wkładki Power-Point (E-V PT3) można zamontować za pomocą małych nakrętek i śrub lub wkrętów do drewna ¼″. W obu przypadkach należy się upewnić, że jest mocno osadzony pod właściwym kątem śledzenia. Dwużyłowy kabel ekranowany podłączony do zespołu obrotowego powinien być jak najcieńszy i najbardziej elastyczny z dostępnych. Prowadzi się go ostrożnie, aby nie utrudniać ruchu ramienia. Może być utrzymywany w miejscu za pomocą kleju lub zszywek z cienkiego drutu.
Masz do wyboru trzy tryby działania odtwarzacza stereo. Najtańszą i najprostszą techniką jest wysterowanie słuchawek bezpośrednio z wkładki. Wadą tego systemu jest to, że wkładka E-V nie widzi swojej odpowiedniej odporności na obciążenie (w wyniku tego "cierpi" odpowiedź częstotliwościowa systemu) i odtwarzanie może nie być wystarczająco głośne.
Oba te problemy rozwiązuje drugie podejście. Do zasilania słuchawek używany jest jednolampowy, dwukanałowy wzmacniacz. Zastosowano podwójną lampę triodową, w której każda trioda jest okablowana identycznie, ale działa niezależnie.
Układ wzmacniacza zawiera opcjonalne regulatory głośności, ponieważ słuchanie przez słuchawki tak naprawdę ich nie wymaga. W razie potrzeby wzmocnienie każdej triody można ustawić na preferowany poziom, zmieniając wartości rezystorów sprzężenia zwrotnego R1 i R4. Im wyższa wartość rezystorów, tym mniejsze sprzężenie zwrotne, a co za tym idzie, większe wzmocnienie. Prawidłowe są wartości od 1 do 4,7 megaomów. Jeśli reakcja słuchawek wydaje się być nieco ostra, można ją złagodzić, dodając 33 mmfd. kondensatory na R1 i R4. Wartości komponentów podane na schemacie zostały uzyskane po przeprowadzeniu szeregu eksperymentów i oceniono, że zapewniają najlepszą odpowiedź dla wszystkich typów nagranego materiału.
Przełącznik podłączony do zacisków słuchawkowych łączy równolegle wyjścia dla nagrań monofonicznych. Jeśli używana jest wkładka Power-Point tylko LP (E-V 61) i 331/3 RPM i silnik jednobiegowy, przełącznik jest pomijany.
Dioda krzemowa używana jako prostownik może dostarczać znacznie więcej prądu niż wymaga tego pojedyncza lampa wzmacniacza. Typ krzemowy został wybrany ze względu na jego bardzo mały rozmiar fizyczny i większe zapotrzebowanie na moc, które będą stawiane prostownikowi, gdy dwie lampy wyjściowe zostaną dodane do pracy głośników. Jeśli nie zamierzasz dodawać głośników do swojego zestawu, jeden z małych prostowników selenowych 25mA będzie odpowiedni. Pozostałe komponenty na liście części pozostają takie same.
Podstawa gramofonu może być wykonana z drewna odpadowego lub używanego w celach komercyjnych. W obu przypadkach upewnij się, że pod podstawą jest wystarczająco dużo miejsca na zamontowanie wzmacniacza. Gramofon kosztuje mniej niż 6,00 USD, zarówno w wersji jednobiegowej, jak i czterobiegowej.
Zwróć uwagę, że wzmacniacz ma obwód typu AC-DC z obudową podłączoną do jednej strony linii AC. Ponieważ jedynym odsłoniętym i prawdopodobnie „gorącym” przewodnikiem jest przewód ekranujący gramofon, można go zaizolować taśmą. (Jeśli używasz pokręteł kontrolnych, upewnij się, że ich śruby dociskowe nie są odsłonięte.) Sprawdź ponownie okablowanie i jesteś gotowy do pracy.
To wspaniały świat stereo. A w przyszłym miesiącu opowiemy, jak przenieść resztę rodziny do tego świata, modyfikując wzmacniacz tak, aby obsługiwał dwa głośniki.
ZESTAW ELEMENTÓW I CZĘŚCI
- R1, R4 - 2.2MΩ, 1/2W
- R2, R3 - 4.7MΩ, 1/2W
- R5, R6 - 100,000Ω, 1/2W
- R7, R8 - 4700Ω, 1W
- R9 - 33Ω, 1W
- R10 - 750Ω, 40W
- Regulacja wzmocnienia - (opcjonalna) dwa potencjometry 3MΩ
- C1, C2 - .1μ, 200V
- C3A, B, C - 3-sekcyjne elektrolityczne, wszystkie 40μF, 150V
- V1 - 12AX7 or 12AT7
- 9-pinowa miniaturowa podstawka lampowa (NOVAL)
- Podstawa (chassis) aluminiowa o wymiarach - 1″×4″×5″
- Włącznik - jednobiegunowy
- SR - dioda prostownicza półczewodnikowa (Audio Devices A750 lub jej odpowiednik)
- 2 przewodowy kabel zasilający z wtyczką
- J1, J2 - 4 terminale typu jack pasujące do wtyczek słuchawki
- Słuchawki - Wysokoomowe (Lafayette MS-433)
- 2 wymienne wkłady do długopisów
- 7″ kawałek plexi
Materiał udostępnił Grzegorz Makarewicz, 'gsmok'
